Op vrijdag 25 mei 2018, rond 08:00 CEST, heeft de Federale Politie in België een gecoördineerde inval uitgevoerd in verschillende wijken van Antwerpen. Vier mannen werden opgepakt wegens een aanslagplan op de Nederlandse politicus Geert Wilders, leider van de Partij voor de Vrijheid (PVV). De arrestatie benadrukt de toenemende dreiging van jihadistische netwerken in West‑Europa en zet de veiligheidsdiensten onder extra druk.
Achtergrond: Wilders, de PVV en eerdere dreigingen
Geert Wilders, geboren op 6 september 1963 in Venlo, is sinds 1998 lid van de Tweede Kamer en oprichter van de PVV, een rechts‑populistische partij die sterk kritische standpunten inneemt ten opzichte van de islam. Sinds de moord op filmmaker Theo van Gogh in 2004 heeft Wilders onafgebroken 24/7 bewaking gekregen, met een jaarlijks budget van €2,3 miljoen. Deze bewakingskosten vormen een deel van de bredere discussie over de veiligheid van politici in een steeds radicaler wordend Europa.
De aanslagcel in Antwerpen: opbouw & operaties
De cel bestond uit vier Belgische mannen van Marokkaanse afkomst: Younes A. (28), de operationele leider, Ibrahim B. (23), Samir C. (31) en Mohammed D. (45). Volgens de federale aanklager werden ze al vanaf 15 januari 2018 onder toezicht gehouden na een tip van de Belgische Staatsveiligheid.
Het onderzoek toonde aan dat de groep tussen 12 maart en 20 mei 2018 fysieke surveillances uitvoerde op Wilders’ woning in de Prinsessegracht 127 en op zijn agenda in het Binnenhof. Digitale forensische analyses leverden WhatsApp‑berichten op van 18 april 2018, waarin Younes A. schreef: “We hebben zijn route naar het parlement in de gaten. Hij is een symbool van kafiruul.” Tevens werden gecodeerde berichten gevonden die op 3 mei 2018 instructies vroegen aan IS‑operaties in Raqqa voor de “executie van kafir leider in Nederland”.
Materieel-wise had de cel twee 9 mm Glock 17 pistolen aangekocht voor €1.200 per stuk op 10 mei 2018 in de Antwerpse wijk Borgerhout, plus 1,5 kg TATP‑precursoren gekocht op 15 mei 2018. Deze munitie zou, volgens de aanklagers, voldoende zijn geweest voor een gerichte schietpartij en een mogelijk grootschaliger explosief incident.
Arrestaties en processen
Na de inval werden de vier verdachten gearresteerd en overgebracht naar de gevangenis van Antwerpen. Ze werden aangeklaagd onder artikel 137 van het Belgische Strafwetboek voor terroristische moordsamenzwering, een aanklacht die een maximale gevangenisstraf van 30 jaar met zich meebrengt. De zaak is overgedragen aan de Correctierechter van Antwerpen, die de eerste zitting zal houden op 15 januari 2019. Voorlopige detentie blijft gelden tot 1 december 2018.
In een persverklaring om 11:30 CEST op 25 mei 2018 bevestigde de federale aanklager dat “een van de mogelijke doelwitten Geert Wilders was, leider van de Nederlandse Partij voor de Vrijheid”. De uitspraak werd onmiddellijk opgevolgd door een dringende veiligheidsreview door de Nederlandse minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Kajsa Ollongren. Ze kondigde aan dat de beschermingsdetail van Wilders werd opgeschaald van vier naar zes agenten, tegen een extra budget van €487.000 per jaar.
Reacties van betrokken partijen
Wilders plaatste dezelfde dag een tweet: “Ik ben geschokt maar niet verrast. Dit is de realiteit van de bedreiging die we van radicaal islamisme ondervinden. Onze veiligheidsdiensten doen uitstekend werk, maar we moeten harder strijden tegen islamitisch extremisme.” De PVV‑fractie in de Tweede Kamer reageerde met een motie om de nationale dreigingsniveaus te herzien.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) verhogde vervolgens op 26 mei 2018 het dreigingsniveau voor alle Nederlandse politici van 4 (aanzienlijk) naar 5 (kritiek). Het hogere niveau geldt voor 1 247 politici en leidt tot strengere beveiligingsprotocollen, inclusief versterkte perimeters en extra scans bij publieke optredens.
Op Europees niveau riep de EU‑contra‑terrorismecoördinator, Gilles de Kerchove, een spoedbijeenkomst van de Europese Veiligheidsraad op 28 mei 2018 in Brussel bijeen. Hij benadrukte de noodzaak van een sneller uitwisselingsmechanisme van inlichtingen tussen lidstaten, vooral rond de monitoring van radicaliserende netwerken.
Gevolgen voor de veiligheid en politieke omgeving
- Directe toename van de beveiliging rondom Wilders en andere prominente politici.
- Verhoogde samenwerking tussen de Belgische federale politie, de Nederlandse politie en de EU‑inlichtingendiensten.
- Een nieuw wetgevingsvoorstel in Nederland om de straf voor terroristische voorbereidingshandelingen te verzwaren.
- Publieke discussies over de balans tussen vrijheid van meningsuiting en veiligheid, vooral gezien Wilders’ eerdere veroordelingen voor uitlatingen over Marokkanen.
De zaak onderstreept tevens hoe internationale jihadistische netwerken nog steeds in staat zijn om lokale cellen te activeren, zelfs na de aanslagen van 2016 in Brussel. Het feit dat één van de leden, Ibrahim B., een neef was van Ibrahim El Bakraoui (slachtoffer van de bomaanslag op Brussels Airport) toont de verwevenheid tussen netwerken.
Toekomstige ontwikkelingen
De rechtszaak die begin 2019 begint, zal niet alleen de betrokken daders confronteren, maar ook een precedent scheppen voor hoe Europese staten omgaan met cross‑border terrorisdreigingen tegen politieke figuren. Tegelijkertijd blijft de dunk van een verhoogde Europese dreiging bestaan, zeker nu het EU‑secretariaat werkt aan een gezamenlijke digitale platform voor real‑time inlichtingenuitwisseling.
Voor Wilders betekent dit een blijvend hoger beveiligingsniveau en een versterkte retoriek over immigratie‑ en integratiebeleid. Voor de bredere politieke arena geldt dat de incidenten de discussie over de bescherming van democratische figuren en de vrijheid van meningsuiting in een steeds polariserende omgeving opnieuw in de spotlights zet.
Veelgestelde vragen
Wie was het vermeende doelwit van de Antwerpse terrorcel?
Het vermoedelijke doelwit was Geert Wilders, partijleider van de Partij voor de Vrijheid. De cel had onder meer fouillerende observaties van zijn woonadres in Den Haag uitgevoerd.
Welke wapens en materialen had de cel verworven?
Ze kochten twee 9 mm Glock 17 pistolen voor elk €1.200 en verzamelden 1,5 kg TATP‑precursoren, een explosief voorloper die gebruikt kan worden om zelfgemaakt bommateriaal te maken.
Hoe reageerde de Nederlandse overheid op de arrestaties?
Minister Kajsa Ollongren besloot de beveiliging van Wilders onmiddellijk uit te breiden en het nationaal dreigingsniveau voor politici te verhogen van niveau 4 naar niveau 5, wat extra middelen en controlemaatregelen tot gevolg heeft.
Wat is de huidige juridische status van de vier verdachten?
Zij staan onder terechtzitting bij de Correctierechter van Antwerpen, met een eerste zitting gepland voor 15 januari 2019. Ze riskeren een maximale gevangenisstraf van 30 jaar onder artikel 137 van het Belgische Strafwetboek.
Welke bredere impact heeft deze zaak op de Europese veiligheid?
De zaak benadrukt de noodzaak van nauwere samenwerking tussen EU‑lidstaten bij terrorisme‑intelligentie, en heeft geleid tot een spoedbijeenkomst van de Europese Veiligheidsraad onder leiding van Gilles de Kerchove.
